Patronka naszej szkoły
157 lat temu urodziła się Maria Skłodowska-Curie, patronka naszej Szkoły. Zachęcamy serdecznie do zapoznania się bliżej z sylwetką najwybitniejszej polskiej naukowczyni swojej epoki, pierwszej kobiety uhonorowanej Nagrodą Nobla i jedynej dwukrotnej laureatki tej nagrody.
Maria Skłodowska, najmłodsze, piąte dziecko Władysława i Bronisławy Skłodowskich, urodziła się 7 listopada 1867 roku w Warszawie na terenie Królestwa Polskiego. Pochodziła z rodziny drobnoszlacheckiej, inteligenckiej, w której kult nauki, pracy i wartości patriotycznych stanowił ważny aspekt wychowania dzieci. Jej rodzice byli pedagogami: ojciec – nauczyciel fizyki i matematyki, dyrektor męskiego gimnazjum; matka kierowała prywatną szkołą dla dziewcząt, w której pierwsze nauki pobierała mała Maria.
Członkowie rodziny byli ze sobą bardzo zżyci. W dzieciństwie Maria traci matkę i siostrę – te przeżycia bardzo wpływają na jej światopogląd. Zwraca się w stronę nauk ścisłych, uważając je za coś niezawodnego w zrozumieniu rzeczywistości. Interesuje się socjologią, matematyką, fizyką, literaturą, pisze także wiersze.
W 1883 roku Maria kończy ze złotym medalem III Gimnazjum Żeńskie w Warszawie, a następnie wyjeżdża na rok do ziemiańskiej rodziny jej ojca w celu regeneracji sił fizycznych i psychicznych po stracie mamy i siostry. Po powrocie do Warszawy udziela korepetycji, a także wraz z siostrą Bronisławą zapisuje się na wykłady tajnej uczelni zwanej Uniwersytetem Latającym, gdzie studiuje nauki przyrodnicze i socjologię. Nawiązuje kontakt ze środowiskiem tamtejszych naukowców. Dzięki nim – w laboratoriach Muzeum Przemysłu i Rolnictwa – poznaje tajniki analizy chemicznej, którą wykorzystuje w przyszłości pracując nad wyizolowaniem pierwiastków.
Maria pragnie jednak zapisać się na bardziej prestiżowy Uniwersytet Warszawski, ale w poczet studentów nie przyjmują kobiet. Dlatego ustala razem z siostrą, że będą studiowały we Francji, najpierw starsza Bronisława wyjedzie na studia, a młodsza będzie ją wspierać finansowo, a następnie role się odwrócą.
W związku z tym, w latach 1886 – 1889 Maria podejmuje pracę jako guwernantka w ziemiańskiej rodzinie Żórawskich. Wspiera finansowo siostrę, a także znajduje czas, aby uczyć dzieci wiejskie czytania, pisania i liczenia w języku polskim, co było działalnością zakazaną przez zaborcę. Zakochuje się ze wzajemnością w synu swoich gospodarzy, jednak napotykając sprzeciw jego rodziców, wraca do Warszawy. Tam uzupełnia swoją wiedzę z chemii i fizyki.
W 1891 r. w wieku 24 lat wstępuje na Uniwersytet w Paryżu na wydział Nauk Ścisłych (matematyczno – przyrodniczy) Sorbony. Jest jedną z niewielu studentek. Wsparcie finansowe otrzymuje od mieszkającej tam siostry Broni. W 1893 roku odbiera dyplom z bardzo dobrą oceną ukończenia studiów na wydziale fizyki, a w 1894 na wydziale matematyki. Jeszcze będąc na studiach poznaje swego przyszłego męża – Pierre’a Curie, profesora fizyki. Zakłada szczęśliwą rodzinę, przyjmuje obywatelstwo francuskie, ale nigdy nie wyrzeknie się swojego polskiego pochodzenia, używa podwójnego nazwiska Skłodowska – Curie, przyjeżdża do kraju jak może najczęściej z mężem i dwoma córkami Ireną i Ewą.
Maria całkowicie poświęca się pracy naukowo – badawczej. Zaczyna pracować w (przekształconym ze starej szopy) laboratorium męża, który wkrótce dołącza się do badań. W 1898 roku wspólnie odkrywają dwa nowe pierwiastki promieniotwórcze – polon, nazwany na cześć polskiej ojczyzny, oraz rad – niszczący tkanki nowotworowe.
Rok 1903 okazuje się być bardzo ważnym dla małżeństwa Curie. Maria jako pierwsza kobieta we Francji broni z sukcesem rozprawę doktorską i otrzymuje upragniony tytuł doktora na Sorbonie za swe « Badanie nad substancjami promieniotwórczymi», a wraz z mężem i Henrykiem Becquerelem Nagrodę Nobla z fizyki za wyniki badań nad zjawiskiem promieniotwórczości, m.in. za odkrycie istnienia pierwiastków promieniotwórczych.
Kilka lat później Pierre Curie ginie w wypadku. Maria otrzymuje po nim katedrę fizyki zostając tym samym pierwszą kobietą – profesorem na paryskiej Sorbonie. Pozostaje sama, z dwójką małych dzieci, ale nie poddaje się trudnościom losu i kontynuuje badania, które zaowocują przyznaniem jej w 1911 roku – po raz drugi, samodzielnie – Nagrody Nobla z dziedziny chemii za wyodrębnienie czystych postaci pierwiastków: polonu i radu i za opracowanie metody dokładnego pomiaru aktywności promieniotwórczej pierwiastka radu.
W 1912 roku inicjuje budowę Instytutu Radowego w Paryżu – placówki o charakterze medyczno-badawczym, w której prowadzono szeroko zakrojone badania z zakresu leczniczego działania promieniotwórczości dla ratowania życia i zdrowia ludzkiego. Otwiera również pierwszą pracownię radiologiczną w Polsce oraz Instytut Radowy na wzór francuskiego w Warszawie w 1932 roku i do końca życia interesuje się jego działalnością.